Đúng! Thần kinh bị kích động, đầu óc căng thẳng, căng thẳng kinh khủng, nhưng đâu đến nỗi bạn phải cho là tôi điên! Cơn bệnh chỉ giúp ngũ quan tôi thêm minh mẫn, hoàn toàn không bị huỷ hoại, ù lỳ chút nào. Nhất là thính giác thì đặc biệt càng nhạy bén. Tôi nghe thấy mọi thứ tận trời cao lẫn dưới đất sâu. Tôi nghe được cả những điều ở tận cõi âm ty! Vậy thì làm sao tôi điên được chứ? Hãy lắng nghe nhé! Bạn sẽ thấy tôi có thể kể lại toàn bộ câu chuyện ấy tỉnh táo và thoải mái đến chừng nào.
Khó có thể nói cái ý định ấy ban đầu đã nhen nhúm trong tôi như thế nào. Đến khi nhận biết được thì nó cứ đeo đuổi ám ảnh tôi suốt ngày đêm. Tôi chẳng có mục đích và cũng chẳng bởi đam mê nào. Tôi thích lão già ấy. Lão chưa làm phật lòng tôi, chưa xúc phạm đến tôi lần nào. Vàng bạc của lão thì tôi chẳng thiết. Theo tôi, mọi sự chính tại ánh mắt của lão. Rõ thế rồi! Lão có ánh mắt của loài kền kền. Thứ ánh mắt màu xanh nhợt nhạt phủ một màng trắng đùng đục! Bất cứ lúc nào cảm thấy ánh mắt ấy xói vào là máu tôi đông cứng lại. Từng chút một, tôi đi đến quyết định phải giết lão để vĩnh viễn thoát khỏi ánh mắt ấy.
Và đây mới là điểm quan trọng. Bạn cho là tôi điên, nhưng người điên thì có biết gì đâu? Nếu được chứng kiến lúc đó, bạn sẽ thấy tôi khôn ngoan biết bao khi tiến hành công việc - vô cùng thận trọng, tiên liệu đầy đủ mọi tình huống và cẩn mật kín đáo thì khỏi phải nói! Tôi cư xử tử tế hết mức suốt một tuần lễ trước khi giết lão. Cứ mỗi tối, vào khoảng nửa đêm, tôi mở chốt cửa phòng lão và đẩy tới. Ấy! Vô cùng nhẹ nhàng nhé! Khi hé ra vừa đủ, tôi đưa chiếc đèn lồng được bọc kín vào trước, hoàn toàn bọc kín để ánh sáng không lọt ra, sau đó tôi chui đầu vào. Ồ, có lẽ bạn sẽ phá ra cười nếu thấy được tôi chui đầu vào khéo như thế nào! Chui từ từ, thật chậm, rất chậm để khỏi kinh động giấc ngủ của lão. Mất nguyên cả giờ đồng hồ tôi mới đưa trọn cái đầu vào trong khe cửa, đủ sâu để có thể nhìn thấy lão đang nằm trên giường. Ha, ha! Liệu một người điên có thể khôn ngoan đến như thế không? Và khi cái đầu đã yên vị, tôi cẩn thận tháo đèn lồng ra. Ồ, cẩn thận, rất cẩn thận vì lề cửa có thể rít lên lắm chứ? Tôi tháo bọc đèn vừa đủ cho một tia sáng thật mỏng rọi đúng vào mắt kền kền ấy! Suốt bảy đêm liền, đêm nào tôi cũng làm như vậy, đúng vào nửa đêm. Nhưng lần nào đôi mắt lão cũng nhắm nghiền cả. Thế thì làm sao hạ thủ được? Vì đâu phải lão mà là chính đôi mắt quái gở của lão đã trêu ngươi tôi kia mà? Và cứ thế mỗi sáng, khi ngày vừa rạng tôi lại phải liều lĩnh bước vào phòng lão, can đảm trò chuyện với lão, thân ái gọi tên cúng cơm của lão, hỏi đêm qua lão có được ngon giấc không… Thế đấy, bạn thấy rõ là lão không thể nào đủ thông minh để có thể đoán được hàng đêm, đúng mười hai giờ, tôi đã đứng ngắm lão ngủ!
Vào đêm thứ tám, tôi mở cửa phòng lão cẩn thận hơn thường lệ. Bàn tay chuyển động còn chậm hơn kim phút đồng hồ. Hơn lúc nào hết, tôi nhận thức rõ sức mạnh và sự minh mẫn của mình. Khó mà kìm giữ được một cảm giác chiến thắng dâng lên trong lòng khi nghĩ rằng mình đang đứng đó, mở nhẹ cánh cửa, từng chút từng chút một, còn lão thì cho dù có nằm mơ cũng không thể biết được việc làm và ý nghĩ bí mật của tôi. Thú vị với ý nghĩ đó, tôi buột miệng cười khẽ một tiếng. Hình như lão nghe thấy bởi lão đột ngột cử động như thể bị giật mình. Bây giờ bạn nghĩ rằng tôi phải lùi bước? Không đâu! Căn phòng tối đen như mực, các cửa chớp đều được đóng kín vì sợ kẻ trộm. Tôi biết rằng lão không thể thấy cánh cửa đang mở nên cứ tiếp tục đẩy tới - từ từ - từ từ…
Đưa đầu vào xong, tôi định tháo đèn lồng ra, thì ngón tay cái khẽ chạm vào sợi dây thép buộc đèn. Lão già vùng dậy trên giường, hét lên: - Ai đó?
Tôi đứng bất động. Cả tiếng đồng hồ tôi không nhúc nhích, cố nghe ngóng động tĩnh. Lão vẫn không nằm xuống trở lại, ngồi im trên giường nghe ngóng - như tôi vẫn làm đêm này sang đêm khác. Lão lắng nghe thần chết mò về trên vách!
Lúc ấy tôi nghe có tiếng rên rỉ nhè nhẹ. Tôi biết đó là tiếng rên của nỗi khiếp đảm. Đó không phải là tiếng than vãn bởi đau đớn hay buồn tiếc. Ồ, hoàn toàn không phải thế! Đó là cái âm trầm run rẩy phát xuất tận đáy lòng khi người ta bàng hoàng tê dại. Tôi biết rõ cái tiếng ấy. Nhiều đêm, đúng nửa khuya, khi cả thế gian đã ngủ kỹ, cái tiếng ấy chợt vọt lên từ lồng ngực của tôi. Trong tận cùng sâu thẳm cái tiếng ấy vang vọng khủng khiếp và nỗi sợ hãi đày đọa, dày vò tôi. Tôi bảo là tôi hiểu rõ lắm mà. Tôi hiểu những gì lão đang cảm thấy và thương hại lão, mặc dù thực ra tôi cũng thấy buồn cười thực. Tôi biết lão vẫn còn thức từ khi nghe tiếng động nhẹ ấy, từ lúc trở mình trên giường. Nỗi sợ hãi của lão cứ tăng lên mãi. Lão cố nghĩ mình nghe nhầm nhưng không được. Lão đã tự nhủ rằng: - Đấy chỉ là tiếng gió lùa qua ống khói, chỉ là tiếng chuột chạy trên sàn nhà hay đấy chỉ là tiếng dế kêu. Lão tự trấn an bằng đủ loại giả thuyết, nhưng tất cả đều vô ích. Tất cả đều vô ích vì bóng đen của thần chết đang từ từ dịch tới trước mặt lão, đang chuẩn bị chụp xuống nạn nhân. Chính cái ấn tượng ghê rợn về bóng đen vô hình ấy đã khiến lão cảm được - dù chẳng thấy chẳng nghe - sự hiện diện của cái đầu tôi bên trong căn phòng.
Sau khi chờ đã khá lâu một cách kiên nhẫn nhưng vẫn không nghe thấy lão nằm xuống, tôi quyết định hé mở chiếc đèn lồng một chút xíu, thật nhỏ, cực nhỏ. Thế là tôi đã mở ra - bạn không thể tưởng tượng nổi tôi đã cẩn thận đến nhường nào - một tia sáng mỏng manh như tơ nhện chiếu đúng ngay con mắt kền kền ấy! Con mắt mở lớn, căng tròn xoe khiến tôi điên tiết. Tôi đã thấy rõ nó với đầy đủ các đặc điểm - màu xanh đục và lớp màng gớm guốc. Tất cả cứ khiến tôi lạnh run đến tận xương tủy. Tôi không thể thấy bộ mặt và hình dáng của lão, vì, tựa như bản năng, tôi đã chiếu tia sáng đúng ngay cái chỗ đáng nguyền rủa ấy.
Tôi chẳng đã nói rằng bạn sẽ lầm khi cho là tôi điên sao? Ấy chỉ là sự mẫn cảm! Và đây, lúc này, tôi nghe thấy một âm thanh trầm đục, nhanh như tiếng tích tắc của một chiếc đồng hồ được bọc kín trong bông! Tôi cũng biết rất rõ thứ âm thanh đó. Đó là tiếng đập của trái tim lão. Nó càng khiến tôi thêm phẫn nộ, nghe cứ như tiếng trống thúc quân ra trận vậy!
Nhưng dù thế tôi vẫn cứ chần chừ bất động và cảm thấy khó thở. Tôi giữ im chiếc đèn, cố gắng giữ tia sáng tiếp tục chiếu thẳng vào con mắt lão. Tiếng trống thúc quân mỗi lúc càng giục giã vang to hơn! Nỗi sợ hãi trong lão hẳn đã lên đến cực độ! Tiếng tim đập càng lúc càng lớn! Bạn có hiểu tôi rõ không? Tôi đã nói với bạn rằng tôi bị kích động, đúng thế đấy! Và lúc ấy, trong đêm đen, giữa cái giờ chết chóc cùng nỗi im ắng rợn người của ngôi nhà cổ kính, cái âm thanh quá đỗi kỳ dị ấy đã kích thích trong tôi một nỗi sợ hãi không thể kìm chế được. Nhưng tôi vẫn chần chừ bất động thêm vài phút nữa. Tiếng đập lại to hơn, to hơn nữa. Tôi nghĩ có lẽ trái tim ấy phải vỡ ra mất. Và bây giờ một nỗi lo sợ mới lại đến trong tôi - hàng xóm cũng có thể nghe thấy tiếng đập này! Giờ của lão đã điểm rồi! Với một tiếng hét lớn, tôi ném toạch chiếc đèn lồng, nhảy xổ vào phòng. Lão chỉ kịp thét lên một lần, chỉ một lần. Trong chớp mắt, tôi lôi tuột lão xuống sàn, đè ụp chiếc giường nặng lên người lão. Tôi cười thỏa mãn khi thấy công việc đã được thực hiện quá dễ dàng, suôn sẻ. Tuy nhiên, vài phút sau, trái tim lão vẫn tiếp tục ấm ức đập. Nhưng việc ấy chẳng đáng để tôi bận tâm vì nó không vang nổi ra khỏi phòng. Cuối cùng nó ngừng bặt. Lão già đã chết. Tôi nhấc chiếc giường lên xem xét thi thể. Lão chết ngắc rồi. Tôi đặt tay lên ngực lão một lúc. Chẳng còn tiếng đập nào nữa. Lão đã chết cứng rồi. Con mắt của lão chắc chắn không còn làm phiền tôi được nữa!
Và bây giờ nếu bạn vẫn cho rằng tôi điên thì bạn sẽ không nghĩ như thế nữa khi tôi thuật lại sự khôn ngoan thận trọng của tôi trong việc chôn giấu tử thi. Đêm gần tàn, tôi hành động vội vã nhưng hoàn toàn yên lặng. Trước hết tôi chặt nhỏ tử thi, cắt rời đầu và chân tay. Gỡ ba miếng ván sàn, tôi nhét tử thi vào những khoảng trống, rồi gắn lại khéo đến nỗi không có cặp mắt nào - kể cả mắt lão - có thể khám phá được điều gì. Chẳng có gì phải lau chùi cả. Không một vết tích nhỏ, không một giọt máu vương vãi. Tôi hết sức thận trọng đề phòng việc ấy. Chiếc hòm gỗ đã giấu trọn tất cả. Ha, ha, ha!
Khi tôi hoàn tất công việc thì đã bốn giờ sáng, trời vẫn còn tối đen. Bỗng có tiếng gõ cửa dưới nhà đúng lúc chuông đồng hồ đổ giờ. Tôi bước xuống mở cửa, lòng nhẹ nhõm. Bây giờ thì còn có việc gì nữa mà phải sợ kia chứ? Ba người bước vào nhà. Họ nhã nhặn tự giới thiệu là nhân viên an ninh. Một người hàng xóm nghe thấy tiếng la thất thanh trong đêm, sự việc ấy dẫn đến nghi vấn. Cơ quan an ninh đã được báo tin nên cử họ đến kiểm tra sơ bộ.
Tôi mỉm cười - có việc gì phải sợ nhỉ? Tôi mời họ vào nhà và giải thích rằng tiếng la ấy chính là của tôi trong cơn mộng mị mê sảng. Tôi cũng cho họ biết là lão già ấy đã về quê. Tôi đưa những vị khách đi khắp nhà, tôi mời họ khám xét, khám thật kỹ lưỡng vào! Cuối cùng, tôi đưa họ vào phòng lão già. Tôi chỉ cho họ thấy của cải của lão vẫn an toàn, chưa bị đụng đến tí gì cả. Quá vui với lòng tự tin, tôi mang ghế vào căn phòng ấy, mời họ ngồi ngay tại đó giải lao một chút. Và với sự liều lĩnh của kẻ chiến thắng, tôi đặt ghế của mình ngồi ngay trên chỗ giấu tử thi.
Các nhân viên an ninh tỏ vẻ hài lòng. Thái độ của tôi đã thuyết phục họ. Tôi rất thoải mái tự nhiên. Họ ngồi đó và khi tôi vui vẻ trả lời, họ cũng đáp lại bằng những mẩu chuyện vui vớ vẩn. Nhưng rồi dần dà tôi thấy người cứ tái đi và chỉ mong họ ra về. Đầu nhức buốt, tôi nghe như có tiếng chuông reo bên tai. Nhưng họ vẫn ngồi, vẫn trò chuyện bâng quơ. Tiếng ù ù trong tai tôi trở nên rõ hơn - lại tiếp tục và lại to hơn. Tôi cố nói cười tự nhiên để xua đuổi cảm giác ấy. Nhưng nó vẫn tiếp tục và lại càng rõ hơn. Cuối cùng tôi chợt nhận ra âm thanh ấy không phải ở trong tai tôi.
Không nghi ngờ gì nữa, tôi tái mặt, nhưng vẫn cố nói năng lưu loát hơn, mạnh dạn hơn. Âm thanh kia vẫn gia tăng, tôi biết làm gì đây? Đó là âm thanh trầm đục nhanh gọn, quá đỗi giống tiếng tích tắc của chiếc đồng hồ được bọc kín trong bông. Tôi thở hổn hển, nhưng họ vẫn chưa nghe thấy những tiếng đập ấy. Tôi nói nhanh hơn, hùng hồn hơn, cố át đi. Nhưng âm thanh ấy vẫn tăng dần. Tôi đứng lên, tiếp tục về vấn đề cướp bóc với giọng sang sảng, điệu bộ mạnh mẽ. Nhưng tiếng đập vẫn cứ to thêm. Tại sao họ không đi cho rồi nhỉ? Tôi đi đi lại lại trên sàn nhà, bước chân nặng chịch như bị kích động giận dữ trước sự quan sát của họ. Những tiếng đập vẫn cứ tăng đều. Ôi, thượng đế ơi! Tôi có thể làm gì đây? Tôi nói đến sùi bọt mép. Tôi đổ quạu, tôi nguyền rủa! Tôi day lắc chiếc ghế tôi ngồi, tôi chà mạnh chân lên sàn nhà. Nhưng âm thanh ấy vẫn nổi lên trên và tiếp tục tăng đều. Nghe lớn thêm, lớn thêm, lớn thêm! Ba nhân viên an ninh vẫn trò chuyện vui vẻ và cười nữa chứ! Có thể nào họ chẳng nghe thấy? Lạy chúa! Không, không thể được! Họ nghe cả rồi! Họ nghi ngờ! Họ biết hết rồi! Họ cố tình đùa cợt trên nỗi thống khổ của tôi! Tôi đã nghĩ ra điều ấy. Tôi biết rõ điều ấy lắm! Không còn gì tệ hại hơn nỗi đau khổ này! Không thể khoan dung cho sự nhạo báng này được! Tôi không chịu nổi những nụ cười lừa dối ấy nữa! Hoặc tôi phải thét lên hoặc chết đi thôi!
Và bây giờ - một lần nữa! Hãy nghe đấy! Nó vang! Vang! Vang! Vang!
- Đồ đểu! - Tôi hét lên - Đừng giả vờ nữa! Tôi nhận tội đấy! Gỡ ván sàn lên! Đây, đây này! Trái tim tởm lợm của lão già ấy đang đập đây!
Hoàng Văn Quang dịch từ nguyên bản tiếng Anh